Chợ Âm Dương – Nơi Giao Thoa Giữa Hai Thế Giới
Chợ Âm Dương, nằm tại Làng Ó (khu Xuân Ổ, phường Võ Cường, TP Bắc Ninh), là một sự kiện đặc biệt, chỉ diễn ra một lần trong năm vào đêm mùng 4 rạng sáng mùng 5 Tết Âm lịch. Đây không chỉ là một phiên chợ, mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, nơi người sống và người đã khuất có cơ hội gặp gỡ, tạo nên một nét văn hóa đậm chất tín ngưỡng dân gian của vùng Kinh Bắc.
Lịch Sử Và Ý Nghĩa Của Chợ Âm Dương
Theo Tiến sỹ Nguyễn Đức Nhuệ, Phó Viện trưởng Viện Sử học, lễ hội này đã tồn tại từ gần 2.000 năm trước, khi Ma Ổ trang (nay là làng Ó) bắt đầu hình thành phiên chợ Âm Dương. Tài liệu lịch sử ghi lại rằng, vào năm Nhâm Dần (năm 43 sau Công nguyên), nhà Hán đã lệnh cho Mã Viện đem quân sang đánh Hai Bà Trưng. Trận chiến khốc liệt diễn ra tại Vũ Ninh, huyện Tiên Du, khiến nhiều binh sĩ hy sinh. Sau khi chiến tranh kết thúc, thân nhân của những người lính đã đến chiến trường xưa tưởng nhớ người thân vào dịp sau Tết Nguyên đán.
Người dân dần dần tin rằng cánh cửa âm phủ chỉ mở một lần vào đêm mùng 4, rạng mùng 5 tháng Giêng âm lịch, cho phép người đã khuất trở về gặp lại người thân trên trần gian, từ đó tạo nên chợ Âm Dương.
Đặc Sắc Của Phiên Chợ Âm Dương
Chợ Âm Dương của làng Ó mang nhiều nét đặc sắc độc đáo. Chợ bắt đầu hoạt động khi “lên đèn” trên một bãi đất trống, không có lều quán hay ánh sáng đèn. Nơi đây chỉ bày bán các mặt hàng mã, hương để đốt cho người đã khuất. Đặc biệt, gà đen cũng được bày bán, tượng trưng cho sự thần bí và tâm linh.
Khác với các chợ thông thường, ở đây không có cảnh kỳ kèo trả giá( người bán không ra giá, không đếm lại tiền của người mua. Người mua không trả giá, mặc cả. Tất cả là tùy tâm hoan hỷ). Phiên chợ không chỉ đơn thuần là nơi trao đổi hàng hóa mà còn mang ý nghĩa cầu may mắn, tài lộc cho năm mới. Người dân tin rằng, hòa lẫn trong dòng người đến chợ, có cả hương hồn ông cha, người thân trở về tìm gặp lại mọi người.
Chợ Âm Dương không chỉ là một phiên chợ, mà là một lễ hội độc đáo, một nét văn hóa đặc sắc của vùng Kinh Bắc, nơi mà những giá trị tâm linh và văn hóa dân gian được giữ gìn và tôn vinh qua hàng nghìn năm.
